donderdag 25 augustus 2022
25 augustus 2022

De gebouwen

In haar geschiedenis was de openbare omroep bouwheer van meerdere gebouwen. Waarvan de 'pakketboot' aan het Flageyplein van Joseph Diongre en het nieuwe nog te bouwen omroepgebouw  de meest opvallende zijn.  

De beginjaren: verschillende locaties

De zetel van NIR-INR bevindt zich in 1931 boven hotel-restaurant L'Elite in een appartementsgebouw in de Bolwerkstraat in Elsene. Daar zijn ook de twee studio's voor  Het Gesproken Dagblad en Le Journal Parlé. De nederlandstalige studio is in de keuken ondergebracht.Voor de drie orkesten en de luisterspelen huurt het NIR-INR  vijf  'auditoria' min of meer in de buurt. Die dienen zowel voor repetities als voor uitzendingen  Tijdens de pioniersjaren is het voor iedereen moeilijk werken. De toestand wordt nog penibeler als op 9 december 1933 Studio L'Abbaye door een brand geteisterd wordt.

Meer informatie op website van het Omroepmuseum

 

1935: NIR-Paviljoen wereldtentoonstelling

  • Naar het model van de Britse omroep BBC wordt bij de wet van 18 juni 1930 het Belgisch Nationaal Instituut voor Radio Omroep/Institut National Belge de la Radiodiffusion (NIR/INR) opgericht.
  • Het NIR had een paviljoen op de Heizel tijdens de Wereldtentoonstelling in 1935.

 

 

1938: Flagey

  • Het Nationaal Instituut voor Radio-Omroep (NIR) werd in 1930 opgericht. Het was gevestigd in over Elsene verspreide gebouwen. 
  • In 1933 werd een architectuurwedstrijd uitgeschreven voor een gebouw met specifieke uitdagingen qua akoestiek en geluidsisolatie. In de dertienkoppige jury zetelden ingenieurs van de BBC maar ook architecten zoals Victor Horta en in een latere fase, Henry Van de Velde. Geen enkel ontwerp voldeed aan de technische vereisten, dus was er geen winnaar.
  • Een tweede wedstrijd leverde wel een winnaar op: de Brusselse architect Joseph Diongre
  • De werf startte in 1935 met een eerstesteenlegging door minister van PTT Paul-Henri Spaak. 
  • Het nieuwe omroepgebouw aan de vijvers van Elsene (het latere Eugène Flageyplein) werd in 1938 plechtig geopend. Het werd 35 jaar lang gebruikt voor radio-uitzendingen, uitzendingen van klassieke muziek- en jazzconcerten en vanaf 1953 ook voor televisie-uitzendingen.
  • Door de sterke ontwikkeling van de televisie, werd het gebouw al snel te klein. In 1960 besloten de eigenaren BRT en RTB om een nieuw gebouw te laten bouwen aan de Reyerslaan. De lokalen van het voormalige NIR werden daarna verhuurd aan culturele organisaties. 
  • De meeste VRT-personeelsleden verhuisden tegen 1976 naar de Reyerslaan. Enkel het koor, orkest en Radio 2 Vlaams-Brabant hadden er nog een stek, tot hun verhuizing naar het Amerikaans Theater. 
  • In 1994 werd het gebouw beschermd. 
  • Nu is het gebouw een cultureel vlaggenschip en ook het huis van de lokale Brusselse media Bruzz.  

 

 

1958: Amerikaans theater

  • Nog voor de NIR-INR verhuisde van het Flageyplein in Elsene naar de Reyerslaan in Schaarbeek, maakte zij al gebruik (op huurbasis) van televisiestudio’s in het Amerikaans Theater op de Heizel in Brussel. Dat gebouw was een van de meest populaire gebouwen op de Wereldexpo in Brussel in 1958 en werd vanaf 1959 een begrip in de Vlaamse televisiegeschiedenis.
  • Via muziekprogramma's alsTienerklanken passeerden grote internationale vedetten in Brussel, zoals de Rolling Stones, de Beach Boys en Elton John. Er werden ook muziekshows opgenomen zoals Canzonissima en Eurosong. 
  • Grote show- en amusementsprogramma’s  als De droomfabriek, Canzonissima en De Wies Andersen Show werden opgenomen in het Amerikaans Theater, net zoals enkele seizoenen van het spelprogramma Blokken. Presentatoren als Toni Corsari, Jan Theys, Luc Appermont, Margriet Hermans en vele anderen beleefden er hun gloriemomenten.
  • Verschillende televisieseries werden opgenomen met live publiek, zoals Slisse & Cesar, De kolderbrigade en De paradijsvogels.
  • Radio 2 Vlaams-Brabant huisde van 1995 tot 2012 in het Amerikaans Theater. In de rotonde werd plaats gemaakt voor de regionale redactie en nieuwe radiostudio’s. Ook heel wat programma’s van Radio 2 die nationaal uitgezonden werden, zijn er opgenomen, onder andere Guy De Pré presenteerde er De Pré Historie.
  • In 2012 nam de VRT afscheid van het Amerikaans Theater

 

 

 

Reyerslaan: Belgische Radio en Televisie, nu VRT en RTBF

  • Het gebouw van het Nationaal Instituut voor Radio-Omroep (NIR-INR) aan het Flageyplein bleek zo’n dertig jaar na zijn ontwerp verouderd: het voldeed niet langer aan de behoeften van de radio en nog minder aan die van de ontluikende televisie. Daardoor ontstond een plan voor een nieuw, gezamenlijk complex voor de Nederlandstalige en Franstalige radio en televisie. Daar zouden tal van activiteiten plaatsvinden, van het uitwerken van programma's tot het vervaardigen van de decors, over de montage van films tot het archiveren van de uitzendingen. Het zou bestaan uit grote werkplateaus die door rijwegen met elkaar waren verbonden, en de bijbehorende lokalen (loges, repetitieruimtes, administratieve kantoren, enz.).
  • De uitwerking van het nieuwe gebouw voor de Belgische Radio en Televisie op de Reyers-site startte in 1962 door een groep architecten uit alle drie de gewesten van het land. Het complex werd opgesplitst in twee gelijke delen, een voor de VRT en een voor de RTBF. Het viel dan ook oorspronkelijk onder gemeenschappelijk beheer. De scheiding van dat beheer en van de gebouwen werd bepaald bij K.B. van 04.11.1977.
  • De werken begonnen in 1964 met de gebouwen bestemd voor de televisie en werden voltooid in 1981 met de oprichting van de telecommunicatietoren.
  • Die 89 meter hoge toren is gemaakt in gewapend beton en rust op een 9 meter diepe fundering. Hij bestaat uit een schacht met vierkante plattegrond en holle vlakken, en een ronde bovenbouw met platform in de vorm van een omgekeerde kegel. De toren is een technisch huzarenstukje: de schacht werd gebouwd door middel van klimbekisting, en de bovenbouw van 5.000 ton, die op de grond werd vervaardigd, werd aan kabels omhoog gehesen. Bij de beslissing tot een nieuw gebouw voor de VRT is er beslist de televisietoren te laten staan, als architecturaal landmark binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. 

De beschrijving van de Reyerssite is grotendeels geïnspireerd op irismonument.be, een publicatie van de Directie monumenten en Landschappen van het Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk gewest.

Nieuw te bouwen omroepgebouw

© VRT 2021
© VRT - Sofie Silbermann

Omdat het omroepgebouw aan de Reyerslaan niet meer aangepast is aan de huidige noden van een mediabedrijf en de normen inzake duurzaamheid werd in de  Beheersovereenkomst 2012-2016 afgesproken dat de toekomstige huisvesting moest onderzocht worden en beslist.  Er  werden  drie  pistes  onderzocht:  (a)  renovatie  huidig  gebouw,  (b)  nieuwbouw  op  huidige locatie en (c) nieuwbouw op andere locatie. De Raad van Bestuur van 23 januari 2012 beslistte dat de keuze voor de nieuwbouw beste optie is en dat de voorkeur naar Brussel gaat. op 22 april 2013 werd beslist om op de Reyerssite te blijven.

De VRT heeft initieel gekozen voor de Tijdelijke Vereniging rond Robbrecht en Daem Architecten en Dierendonckblancke Architecten om het nieuwe VRT-gebouw te ontwerpen. Op 4 november 2019 werd beslist dat de VRT stopt met de samenwerking met de tijdelijke vereniging van architecten en ingenieurs van haar nieuwe gebouw. Een beslissing van de Raad van Bestuur op voorstel van de directie van de VRT. 

VRT heeft op 21 juni 2021 een partner voor de bouw van het nieuwe VRT-huis geselecteerd. De opdracht wordt gegund aan het bouwteam bestaande uit OFFICE Kersten Geers David Van Severen, Jaspers-Eyers Architects, Bureau Bas Smets, Tractebel, CES, Ideal Acoustics, Willemen Construct, Jan De Nul Group en EEG. 

Onder de naam VRT Morgen bundelen zij hun krachten om het nieuwe VRT-huis te realiseren waarheen de publieke omroep kan verhuizen vanaf de zomer van 2026. Het nieuwe mediahuis zet maximaal in op flexibiliteit en samenwerking en plaatst ontmoetingsplekken tussen de VRT-medewerkers centraal. Het is een compact en toegankelijk gebouw dat bestaat uit twee gestapelde volumes. Een gelijkvloers met mezzanine en slechts drie bovenliggende verdiepingen van 87 x 87 m typeren het bouwwerk. Een groene omgeving floreert in en rond het nieuwe VRT-huis.

Regionale omroepgebouwen

De VRT heeft in iedere provincie ook een regionaal omroepgebouw van waaruit de regionale uitzendingen van Radio 2 worden verzorgd. Van sommige is de VRT eigenaar, van andere niet.

  • Radio 2 West-Vlaanderen heeft haar vestigingsplaats in Kortrijk. De contractuele relatie met de stad Kortrijk is een recht van opstal.
  • Radio 2 Oost-Vlaanderen heeft haar vestigingsplaats in Gent. De VRT is eigenaar van de vestiging.
  • Radio 2 Antwerpen is gevestigd in Antwerpen. Sinds maandag 18 november 2019 zendt Radio 2 Antwerpen uit vanuit een gloednieuwe studio in The Beacon, het Oude Tolhuis op de Sint-Paulusplaats in Antwerpen.  
  • Radio 2 Vlaams-Brabant is gevestigd in het historische stadhuis van Leuven. De contractuele relatie met de stad Leuven is er een van erfpacht.
  • Radio 2 Limburg is gevestigd in Hasselt. Radio 2 Limburg nam in juni 2018 haar intrek in de rechtervleugel, op het gelijkvloers, van de oude rijkswachtkazerne van Hasselt.

Bron: "Voormalig Nationaal Instituut voor Radio-Omroep (NIR)",Irismonument.be, 24 augustus 1994, Beschikbaar op: http://www.irismonument.be/nl.Elsene.Eugene_Flageyplein.18.html [Geraadpleegd op 17 oktober 2016]

 

 

Neem ook een kijkje op