Cyberveiligheid bij VRT: “Neem drie seconden om jezelf af te vragen: is dit echt?”

Denken als een hacker – zonder zelf regels te breken 

Voor Gerben is cybersecurity meer dan een job, het is een passie die hem al jarenlang bezighoudt. “Ik denk graag na over hoe regels gebroken zouden kunnen worden, maar ik blijf altijd aan de juiste kant van de wet. Mijn taak is ervoor te zorgen dat niemand anders erin slaagt die regels te breken.” Bij VRT krijgt dat een bijzondere dimensie: een creatieve omgeving waar elke dag anders is, waar live-uitzendingen en internationale producties elkaar opvolgen, en waar digitale veiligheid een cruciale voorwaarde is om alles vlot te laten draaien. 

Wat hem aantrekt in deze rol, is precies die combinatie van technische uitdaging en menselijke interactie. “Cybersecurity is afwisseling: je moet zowel systemen beveiligen als collega’s overtuigen waakzaam te zijn. Bij VRT is er altijd iets te beleven, en dat maakt het net zo boeiend.” 

Misbruik van merken en gezichten 

Een van de uitdagingen waar VRT regelmatig mee geconfronteerd wordt, zijn valse profielen en phishingpogingen waarin de naam of het gezicht van VRT-persoonlijkheden wordt misbruikt. “Regelmatig krijgen we meldingen dat ons merk of bekende VRT-gezichten worden ingezet om mensen online op te lichten. We proberen die oplichters te slim af te zijn en hun websites te laten blokkeren. Maar dat is niet altijd eenvoudig.” 

Dat misbruik is intussen uitgegroeid tot een maatschappelijk probleem. Criminelen gebruiken namen en gezichten van bekende Vlamingen in valse advertenties om vertrouwen te wekken en slachtoffers geld af te troggelen. Uit cijfers blijkt dat de schade opliep tot bijna 99 miljoen euro in zes jaar tijd, met slachtoffers die gemiddeld zo’n 30.000 euro verliezen. “Iedereen kan erin trappen,” zegt Gerben. “Je hoeft je daar niet voor te schamen. De profielen of phishing mails zijn vaak zó vernuftig gemaakt dat zelfs getrainde ogen zich kunnen vergissen.” 

Gerben Dierick, Chief Information Security Officer (CISO): “Sta stil bij wat je binnenkrijgt. Neem drie seconden om jezelf de vraag te stellen: is dit echt? Dat moment kan het verschil maken tussen veilig blijven en gehackt worden.” 

De grootste valkuil: te veel vertrouwen en te weinig tijd 

Gerben ziet vaak hetzelfde patroon terugkeren: mensen zijn te goedgelovig of te gehaast. “Iedereen heeft het druk en net daardoor gaat het mis. Je krijgt een mail, je denkt: ik heb hier eigenlijk geen tijd voor, en voor je het weet heb je geklikt. Bij phishingtests zien we dat wie in de val trapt vaak bijna onmiddellijk na het ontvangen van de mail op de link heeft geklikt. Niet omdat ze het niet zouden kunnen zien, maar omdat er haast of stress in het spel is.” 

Daarom pleit hij voor een eenvoudige reflex: even pauzeren. “Sta stil bij wat je binnenkrijgt. Neem drie seconden om jezelf de vraag te stellen: is dit echt? Dat moment kan het verschil maken tussen veilig blijven en gehackt worden.” 

Campagne tegen valse profielen 

Omdat VRT bijna wekelijks geconfronteerd wordt met valse profielen waarin bekende gezichten opduiken, wordt er ook breder actie ondernomen. Tijdens de Digitale Week van Mediawijs lanceerde VRT een sensibiliseringscampagne met de duidelijke boodschap: ‘In het echt zou je het niet geloven. Waarom dan wel online?’ Bekende VRT’ers zoals Fatma Taspinar, Jacotte Brokken, Maureen Vanherberghen en Peter Van de Veire engageren zich als ambassadeurs van de campagne. Zij weten uit eigen ervaring hoe frustrerend het is om telkens opnieuw misbruikt te worden in valse advertenties. 

De campagne benadrukt wat ook Gerben elke dag ziet: het verschil tussen echt en nep is vaak moeilijk te maken in een digitale context. Door herkenbare situaties in beeld te brengen, wil VRT mensen weerbaarder maken en hen concrete tips geven om fraude te vermijden. 

Een gouden tip voor iedereen 

Naast waakzaamheid is er volgens Gerben één maatregel die iedereen onmiddellijk kan toepassen: tweestapsverificatie. “Activeer het op al je accounts: je e-mail, je sociale media, alles waar het kan. Het houdt al een groot deel van de hackers buiten. Het lijkt misschien een kleine moeite, maar het maakt een wereld van verschil.” 

IT is meer dan achter een scherm zitten 

Een veelvoorkomende misvatting is dat alle IT’ers de hele dag achter hun computer zitten. Gerben lacht: “In mijn rol is dat onmogelijk. Ik moet voortdurend met mensen in gesprek: van journalisten die naar het buitenland vertrekken tot productieploegen die op verplaatsing draaien. Je moet risico’s in kaart brengen en medewerkers overtuigen van de juiste veiligheidsmaatregelen. Dat menselijke aspect van mijn werk is net zo belangrijk als de technische kant.” 

Samen sterk tegen digitale dreigingen 

Cybersecurity is vaak onzichtbaar werk, maar de impact ervan is groot. VRT moet goede programma’s maken en betrouwbaar nieuws brengen. Maar dat kunnen we enkel blijven doen als alle iedereen zich bewust is van digitale dreigingen. “Uiteindelijk gaat het om vertrouwen,” besluit Gerben. “Het publiek moet weten dat VRT betrouwbaar is, en onze medewerkers moeten in alle veiligheid kunnen werken. Dat is mijn motivatie, elke dag opnieuw.”