VRT en meemoo delen video en geluid met leerkrachten en leerlingen op Het Archief voor Onderwijs

Digitaliseren, bewaren en ontsluiten voor de toekomst

Het Archief voor Onderwijs is het educatief webplatform van meemoo, Vlaams instituut voor het archief. Meemoo heeft als opdracht om archiefmateriaal in Vlaanderen zoveel mogelijk te digitaliseren, te bewaren én toegankelijk te maken voor het onderwijs, wetenschappelijk onderzoek, professioneel gebruik en het brede publiek.

Nico Verplancke, algemeen directeur van meemoo: "We willen dat zowel de huidige als de komende generaties zoveel mogelijk kunnen genieten van en gebruik maken van archiefmateriaal. Daarom investeren we in platformen als Het Archief voor Onderwijs.”

We hebben intussen ruim 8,2 miljoen items in ons archief, waarvan 3,4 miljoen VRT-fragmenten. Dat materiaal is deel van ons erfgoed, onze cultuur en onze geschiedenis. 

_{Nico Verplancke, algemeen directeur meemoo}

Audiovisueel materiaal voor het onderwijs

Met Het Archief voor Onderwijs zet meemoo zich specifiek in om geschikte geluids- en beeldfragmenten aan te bieden aan het onderwijs, in lijn met de opgestelde eindtermen en leerplandoelen. Het Archief voor Onderwijs is in die zin letterlijk een audiovisueel archief op maat van leerkrachten met materiaal van meer dan 67 partners uit de Vlaamse media, cultuur en overheid. Leerkrachten vinden in de beeldbank allerlei Nederlandstalige filmpjes en audiofragmenten om hun lessen te verrijken en te illustreren.

Audiovisueel materiaal in de lessen verwerken heeft heel wat voordelen:

• Jongeren groeien op in een digitale wereld vol geluids- en beeldprikkels. Ze zijn vertrouwd met audiovisueel materiaal en het spreekt hen aan.
• Geluids- en beeldfragmenten maken complexe begrippen of moeilijke concepten bevattelijk en tastbaar, zoals bijvoorbeeld ‘zwaartekracht’.
• Een audiovisuele aanpak stimuleert de digitale vaardigheden en mediawijsheid van de leerlingen.

Met je leerlingen aan de slag met video en geluid

Ben je leerkracht aan een Vlaamse erkende lagere of secundaire school? Dan krijgen ook je leerlingen via jou toegang tot Het Archief voor Onderwijs. In de digitale werkruimte zet je opdrachten klaar voor je leerlingen. In een veilige omgeving laat je hen het medium verkennen dat ze het beste kennen. Laat hen videoclips bekijken, audiofragmenten beluisteren en televisiebeelden analyseren. 

Ondertussen vonden reeds heel wat leerkrachten en leerlingen hun weg naar Het Archief voor Onderwijs: 80.000 Vlaamse lesgevers hebben een account en jaarlijks maken ongeveer 100.000 leerlingen gebruik van het platform.

Selectie op maat van de lessen

Op vraag van het onderwijs maakt een redactie van gedetacheerde leerkrachten en experten vooraf een relevante selectie uit de miljoenen beschikbare geluids- en beeldfragmenten, waarbij ze rekening houdt met de leerplandoelen en eindtermen. Ze voegt ook audio- en videofragmenten samen tot uiteenlopende audiovisuele collecties op Het Archief voor Onderwijs, die direct inzetbaar zijn in de klas voor verschillende vakdomeinen en lesonderwerpen. Hiervoor kan de redactie van Het Archief voor Onderwijs onder andere putten uit talrijke VRT-programma's:

• Actualiteit en klasdebatten: Karrewiet (VRT NWS), Het journaal (VRT NWS), Laat (VRT NWS), nws.nws.nws (VRT NWS), Terzake (VRT NWS)
• Economie: De klas (VRT 1), Voor hetzelfde geld (VRT 1), WinWin (VRT 1), Money Time (VRT MAX), Andermans zaken (VRT 1)
• Nederlands: Man over boek (Canvas), Man over woord (Canvas), Sokpop en de klanken (Ketnet Junior), De Voorleesclub (VRT 1), Winteruur (Canvas)
• Sociale-relationele competenties: Down the road (VRT 1), Durf te vragen (VRT 1), Restaurant Misverstand (VRT 1), Taboe (VRT 1), Sarah in Genderland (Canvas), Faqda (VRT MAX), Doe ik het goed? (MNM), Wat is liefde? (VRT MAX), 12 is veel (Ketnet), Challas en de kost (VRT MAX)
• Wiskunde en wetenschappen: #weetikveel (VRT 1), Factcheckers (VRT 1), Wetensnap (VRT MAX), Stel je voor (Ketnet), Wereldrecord (Canvas), Knappe koppen (VRT 1), Universiteit van Vlaanderen (VRT MAX), De grote boodschap (VRT 1), De dokter Bea show (Ketnet), Onze Natuur (VRT 1)
• Historisch bewustzijn: Kinderen van de migratie (Canvas), Kinderen van de Holocaust (Canvas), Het Verhaal van Vlaanderen (VRT 1), Snelle geschiedenis (VRT MAX), De jaren 80 voor tieners (VRT 1)
• Cultureel bewustzijn en culturele expressie: Eerste hulp bij klassiek (Klara), Een nacht in het museum (Canvas), Sarah zingt (Ketnet Junior), De Twintigers (Klara), Culture Club in het KMSKA (Radio 1)

Wetenschap komt bijvoorbeeld tot leven in het Canvas-programma Team Scheire. Daarin worden creatieve en concrete oplossingen ontwikkeld voor dagelijkse problemen die mensen ondervinden omwille een beperking of andere problemen. Interessant om te integreren in STEM-opleidingen en lessen techniek, technologie of wetenschappen.

(Lees verder onder de video.)

Leerkrachten in het lager onderwijs gebruiken Het Archief voor Onderwijs om bijvoorbeeld het Ketnet-programma De dokter Bea show te tonen, en zo relationele en seksuele thema’s op een moderne manier bespreekbaar te maken in de klas.

(Lees verder onder de video.)

VRT in de klas

De samenwerking tussen de VRT en meemoo heeft intussen geleid tot een aanbod van 3,4 miljoen VRT-fragmenten die worden bewaard in het meemoo-archief, en dat archief groeit nog dagelijks aan.

Via de samenwerking met Het Archief voor Onderwijs geraakt het uitgebreide en waardevolle VRT-archief tot bij een extra publiek: leerkrachten en leerlingen.

_{Fran De Vriese, onderwijsverantwoordelijke VRT}

Fran De Vriese, coördinator Educatie bij de VRT: "Via de samenwerking met Het Archief voor Onderwijs geraakt het uitgebreide en waardevolle VRT-archief tot bij een extra publiek: leerkrachten en leerlingen. Zo slagen we erin om nog meer jonge mensen te informeren met onze breed-educatieve programma’s. De collecties en voorbeeldopdrachten die Het Archief voor Onderwijs aanbiedt bij het VRT-materiaal, zijn een echte meerwaarde voor leerkrachten."

Leen De Bruyn, Projectleider Onderwijs bij meemoo, bevestigt dat meemoo in samenwerking met de VRT en haar archiefdienst pareltjes uit het archief kan opdiepen op maat van elk vak. "Zo laat een leraar Nederlands een auteur zelf aan het woord in de klas via een videofragment, geeft een leerkracht mens en samenleving context bij de actualiteit op maat van jongeren met KLAAR en bijhorende Uitgeklaard-collecties, of maakt een leerkracht natuurwetenschappen het concept ‘energiebronnen’ tastbaar met een documentaire over windturbines."

Uitsluitend voor onderwijsactiviteiten

Het aanbod op Het Archief voor Onderwijs is gratis toegankelijk voor alle Vlaamse lesgevers, leerkrachten in opleiding en leerlingen lager en secundair (in een Vlaamse erkende onderwijsinstelling). 

De beeld- en geluidsfragmenten mogen wel uitsluitend gebruikt worden voor onderwijsactiviteiten. Het brede publiek heeft met andere woorden geen toegang tot al die beeld- en geluidsfragmenten. Dat komt omdat het audiovisuele materiaal auteursrechtelijk beschermd wordt en dus niet zomaar vrij bekeken of beluisterd mag worden. Het Archief voor Onderwijs doet een beroep op de onderwijsuitzondering in het auteursrecht, en mag daarom wel beeld- en geluidsfragmenten beschikbaar maken voor de onderwijsactiviteiten van lesgevers en leerlingen.