Onrust om euthanasie

Dit najaar biedt Radio 1, naast de succesvolle programmapodcasts, ook een tiental nieuwe audioverhaalreeksen aan. Eén daarvan is Drie dagen, een vierdelige podcast van Radio 1 en VRT NWS. Drie dagen vertelt het verhaal van Elvire, een vrouw die wil sterven. Ze vraagt euthanasie. Maar de dokters die haar daarbij begeleiden, willen dat Elvire eerst haar kinderen op de hoogte brengt van haar plannen. Alleen: dat is eenvoudiger gezegd dan gedaan. In drie dagen aan de Belgische kust luisteren VRT-reporters Ward Bogaert en Philip Heymans, samen met Ine Van Wymersch, procureur van Halle-Vilvoorde, naar het verhaal van Elvire. Ze luisteren en noteren haar levensverhaal, zodat zij uiteindelijk kan sterven.

Elvire wil sterven, omdat ze ondraaglijk psychisch lijdt. Ze mag ook sterven: drie dokters hebben haar euthanasieaanvraag al goedgekeurd. Maar voor ze de laatste stap zetten, willen de dokters dat Elvire haar kinderen op de hoogte brengt van haar plannen. Alleen: Elvire heeft al twintig jaar geen contact meer met haar kinderen. En ze wil hen nu ook niet vertellen dat ze binnenkort zal sterven. De dokters en Elvire vinden een compromis: ze zal haar levensverhaal noteren voor haar kinderen, zodat die achteraf kunnen lezen hoe het zover is kunnen komen. Eén praktisch probleem: Elvire kan niet schrijven.

Het toeval brengt haar in contact met Ine Van Wymersch, procureur van Halle-Vilvoorde. Zij belooft Elvire dat ze haar levensverhaal voor haar zal noteren. Ze trekken er drie dagen voor uit aan de Belgische kust. Reporters Ward Bogaert en Philip Heymans luisteren mee, om die drie dagen vast te leggen in een podcast. Zodat Elvires verhaal ook verspreid raakt bij mensen die, net als zij, niet kunnen lezen of schrijven. En vooral: zodat Elvire na die drie dagen kan sterven. Die drie dagen aan zee blijken echter langer te duren dan verwacht. Want zodra Elvire uitverteld is, beseffen Ine, Ward en Philip pas in welk verhaal ze terechtgekomen zijn.

Ward Bogaert: "We wisten vooraf dat het een heel opmerkelijk verhaal zou worden. Maar dat kenden we wel, dachten we, van onze vorige podcastreeks Iemand. Alleen werden we nu zelf meegetrokken in het verhaal van Elvire. Want het is erg vreemd dat je iemand helpt om dood te gaan. Mogen wij dat? Moeten wij niet alles doen om haar leven te redden, ook al wil ze dat zelf niet?"

Philip Heymans: "Het is iets waar we tot op vandaag mee worstelen. En die twijfels hebben we ook in onze podcast verwerkt. Het maakt van Drie dagen niet alleen een podcast over Elvires leven, maar ook over onze verantwoordelijkheid als journalist en als mens."

Drie dagen is een vierdelige podcast van Radio 1 en VRT NWS. Ine Van Wymersch schreef Elvires verhaal neer in het boek 'Als je wieg op drijfzand staat', dat uitgegeven is bij Lannoo.

Drie dagen: vanaf maandag 5 oktober te beluisteren in Zandman, via de app van Radio 1, op radio1.be of via een favoriete podcast-app. Zandman: elke avond om 22.00 uur op Radio 1.

“Mensen komen op consultatie en zeggen: ik wil euthanasie. Tja, zo werkt het niet.” Zowel Nancy als Ruth ondervinden hoe moeilijk het is om zélfs als je ondraaglijk lijdt, euthanasie te krijgen. Nancy heeft vier jaar geleden euthanasie gevraagd, Ruth twee jaar geleden. “Ik blijf vechten voor mijn rechten om mijn euthanasie te verkrijgen”, zegt Ruth. Ruth is 28 en lijdt psychisch ondraaglijk. 

Onrust is er niet alleen bij patiënten. Ook bij artsen en nabestaanden. Dat is op pijnlijke wijze gebleken tijdens het euthanasieproces eerder dit jaar. Pano gaat op zoek naar de oorzaak van de onrust, ook bij de euthanasiecommissie. Die moet erop toezien dat de wet wordt nageleefd.  Maar – dat vertellen (oud)commissieleden -  de commissie is te laks, niet transparant en rekt de wet op.  

Alle geïnterviewden in Pano zijn blij dat de euthanasiewet er is. Maar er zijn pijnpunten en het stilzwijgen daarrond willen ze doorbreken. “Het feit dat de wet beter zou moeten worden omschreven, wordt altijd maar afgeremd. Ik denk dat die panische angst niet correct is”, zegt oud-commissielid Bob Rubens. 

“Het is heel makkelijk om als buitenstaander te zeggen, komaan een nieuwe dag! Maar voor mij is dat opnieuw een dag waarop ik moet vechten om die uren door te komen”, besluit Ruth. 

Pano: Onrust Om Euthanasie, woensdag 30 september om 21.25 op Eén en VRT NU. Een reportage van Greet Pluymers.