Column: waarom duiding belangrijker is dan voorspelling

Column: waarom duiding belangrijker is dan voorspelling

De Vooruitblik van de Universiteit van Vlaanderen, Radio 1 en Pelckmans 

Wat als we niet proberen te voorspellen wat 2026 brengt, maar begrijpen wat erachter schuilgaat? Dáár ligt de sleutel om ons voor te bereiden op wat komt. Met De Vooruitblik wil de Universiteit van Vlaanderen precies dat doen: inzichten bieden zodat jij met kennis van zaken aan het nieuwe jaar begint. Met een reeks videopodcasts, een programma op Radio 1, een boek en een campagne.

In een wereld waarin nieuws vaak wordt gereduceerd tot snelle headlines en meningen elkaar razendsnel opvolgen, groeit de nood aan betrouwbare context. Mensen willen niet alleen weten wat er gebeurt, maar vooral waarom het gebeurt en wat het betekent voor hun leven. 

Elke seconde vliegen er wereldwijd 6.000 posts op X in het rond en worden  per minuut 500 uur video geüpload op YouTube. Toch voelen mensen zich niet beter geïnformeerd.
Volgens het Digital News Report 2025 van het Reuters Institute zegt 63% van de Europeanen zich overweldigd te voelen door nieuws. Nog opvallender: slechts 29% vindt dat media voldoende uitleg geven bij complexe thema’s. Dat is een probleem (of een “uitdaging” zo je wil), zeker voor publieke media, want zonder duiding ontstaat onzekerheid – en onzekerheid voedt wantrouwen.

Die cijfers sluiten alleszins aan bij wat we intern bij VRT zien: jongeren haken af bij aloude, klassieke nieuwsformats en zoeken hun informatie op sociale media, waar nuance vaak ontbreekt. Daarom moeten alle – gedegen – media extra inspanningen doen. Dat lukt. Kijk maar naar het immense succes van VRT NWS met nws.nws.nws op Instagram en Karrewiet op TikTok. 

Met een nieuw jaar voor de deur blikken vele media terug. Prima, niks mis mee. De Universiteit van Vlaanderen kijkt echter vooruit, maar we doen niet aan voorspellingen. Voorspellingen zijn verleidelijk. Ze geven een gevoel van controle in een onzekere wereld. Maar ze zijn vaak misleidend. Denk aan de economische prognoses voor 2020. Wie zag de pandemie aankomen, laat staan de impact op bijvoorbeeld de economie, de energieprijzen, de medische zorg,… 


Het echte probleem? Voorspellingen reduceren complexe realiteit tot simplistische scenario’s. Ze geven geen inzicht in waarom iets gebeurt, en dat is nochtans precies wat mensen nodig hebben om de actualiteit en de wereld te begrijpen.

Media als VRT NWS beseffen dat ook en ze publiceren bv dossiers, achtergrondartikels, verdiepende podcasts,… Een internationaal voorbeeld? The New York Times heeft al meer dan een decennium The Upshot. Hier vind je achtergrondverhalen en duiding bij complexe thema’s zoals economie, politiek en maatschappelijke trends. The Upshot combineert journalistiek met statistiek en helpt lezers om actuele gebeurtenissen beter te begrijpen.

Dat laatste is precies wat de Universiteit van Vlaanderen met De Vooruitblik wil doen. 

De Vooruitblik: geen glazen bol, wel inzicht

Met De Vooruitblik delen 25 professoren hun expertise bij de thema’s die in 2026 relevant worden. De Vooruitblik is een boek, een reeks videopodcasts, een programma op Radio 1 en snackable video’s op sociale media. 

  • Boek:  23 essays van Vlaamse proffen met wat je moet weten om 2026 te begrijpen. Uitgegeven bij Pelckmans. Vanaf 5 januari in de boekhandel. 
  • Videopodcasts:  23 afleveringen waarbij telkens twee proffen vanuit een verschillende expertise hun licht laten schijnen op hetzelfde thema. Vanaf 5 januari op de kanalen van de Universiteit van Vlaanderen op Spotify, YouTube, VRT MAX en op universiteitvanvlaanderen.be
  • Programma op Radio 1: Jacotte Brokken in gesprek met de proffen, experts, getuigen, ervaringsdeskundigen,… Op 2 januari van 12.00u tot 13.00u en van 5 tot 15 januari, van maandag tot en met donderdag, van 18.25u tot 19.00u via Radio 1 en het kanaal van Radio 1 op VRT MAX
  • Sociale media: short form content over de 23 topics via de accounts van de Universiteit van Vlaanderen op Facebook, Instagram, TikTok, LinkedIn,…

Een voorproefje van de topics. 

  • Zijn we klaar voor corona 2.0? Erika Vlieghe (UAntwerpen) en Niel Hens (UHasselt)
  • Komt de Einsteintelescoop diep onder België te liggen? Thomas Hertog (KU Leuven) en Marjan Doom (UGent)
  • Zal paus Leo XIV een scheuring van de Kerk kunnen tegenhouden? Hans Geybels (KU Leuven) en Gustaaf Cornelis (VUB)
  • Krijgen we dit jaar een echt Europees leger? Hendrik Vos (UGent) en Alexander Mattelaer (VUB)
  • Wie wordt de baas van de wereld? Dorien Emmers (KU Leuven) en David Criekemans (UAntwerpen)
  • Hoe kunnen mensen tot hun 67 werken als niemand ze nog wil aannemen na hun 45ste? Stijn Baert (UGent) en Mathieu Vandenbulcke (KU Leuven)
  • Hoe zorg je ervoor dat je geen dementie krijgt? Sebastiaan Engelborghs (VUB) en Sara Willems (UGent)
  • Waarom verhuist Mickey Mouse naar het Midden-Oosten? Arie Stoffelen (KU Leuven) en David Bassens (VUB)

De kracht van samenwerking

Ja, het is voor de Universiteit van Vlaanderen een prestigeproject. Het is de eerste keer dat we een boek gaan uitgeven. Dat staat echter niet op zichzelf. We kunnen pas impact maken dankzij de samenwerking met Pelckmans Uitgevers en Radio 1. 

Dit project past perfect bij onze maatschappelijke opdracht: mensen helpen beter geïnformeerde keuzes te maken. Wat ons uniek maakt, is de samenwerking tussen media en wetenschap. VRT en de Universiteit van Vlaanderen maken kennis toegankelijk. Dat is geen luxe, maar een noodzaak.

Bob Vermeir

Universiteit van Vlaanderen, VRT-Directie Publieke Opdracht

Bestel De Vooruitblik in pre-sale en krijg 10% korting met code '2901000554402' via deze link.

Lees zeker ook

Deel dit artikel op sociale media