9 redenen waarom De Tijdloze een nationaal ritueel werd

We spraken met Jan Van Biesen, die sinds jaar en dag midden in het hart van De Tijdloze staat als aanbodverantwoordelijke. Zijn inzichten onthullen niet alleen hoe groot het project vandaag is, maar vooral waarom het zó diep in onze cultuur verankerd zit. 

1. Een lijst die begon als eindejaarsprogramma maar uitgroeide tot cultureel erfgoed 

Wanneer De Tijdloze in 1987 voor het eerst wordt uitgezonden, is het format eenvoudig: een eindejaarslijst met de beste nummers aller tijden, samengesteld door luisteraars. Geen grote marketingmachine, geen sociale media, enkel het geloof dat muziek meer kan zijn dan achtergrondgeluid en de tand des tijds kan overstijgen. Jan Van Biesen vertelt: “We mogen niet vergeten: De Tijdloze is bijna veertig jaar oud. Het is wellicht de oudste nog lopende eindejaarslijst in Vlaanderen. In die eerste jaren was dat gewoon een top 100, uitgezonden rond Kerstmis.” Van bij de start is het een lijst die leeft. Een lijst die meer is dan zomaar een overzicht: een lijst die gesprekken uitlokt, vriendschappen cementeert en generatiekloven dichtsmeert. Maar het kantelpunt komt wanneer De Tijdloze structureel verhuist naar 31 december. “Sinds meer dan vijftien jaar hoort De Tijdloze bij de laatste dag van het jaar. Dat was geen kleine verschuiving. Die move heeft heel wat veranderd.” 

2. 31 december werd een ankerpunt en De Tijdloze groeide mee uit tot een nationaal ritueel 

Waar andere eindejaarslijsten komen en gaan, wordt De Tijdloze een vast moment in de Vlaamse agenda. 31 december is De Tijdloze, dat is intussen een vanzelfsprekendheid geworden. “Iedereen weet: op oudejaarsdag staat Vlaanderen op één lijn. Mensen zijn aan het koken, opruimen, klaarzetten, onderweg, en overal speelt De Tijdloze. De lijst hoort bij die dag zoals De Warmste Week bij de week voor Kerstmis hoort.” Dat maakt het project uniek. Niet alleen qua luistercijfersal is die impact verbluffend (meer dan de helft van Vlaanderen stemt af), maar vooral qua verbondenheid. Op het einde van een jaar, een moment dat van nature uitnodigt tot reflectie, maakt De Tijdloze de balans op van onze muzikale identiteit. 

3. De Tijdloze overstijgt Studio Brussel: “Dit is groter dan één merk” 

Ooit een Studio-Brussel-initiatief, is De Tijdloze vandaag een VRT-project dat binnen het volledige huis wordt gedragen. “Net zoals Music for life en later De Warmste Week ooit breder werd dan Studio Brussel, is ook De Tijdloze groter geworden dan die ene zender. Het is een begrip. Iedereen kent het”, zegt Jan Van Biesen. Met de komst van een aparte digitale zender, een eigen De Tijdloze Canon, publicaties, live-evenementen en tv- en onlinereeksen, is De Tijdloze uitgegroeid tot een 360°-universum dat het hele jaar door bestaat. Dat is exact waar VRT op inzet: merkoverstijgende projecten die de samenleving verbinden, informeren en samenbrengen. 

4. De magie van de top 100: democratisch, helder, betrouwbaar 

Heel wat andere lijsten spelen intussen mee: top 2000’s, top 5000’s, hitparades, niche-overzichten per genre. Maar De Tijdloze blijft bewust trouw aan zijn kern: een top 100. Geen ellenlange lijsten, geen verzadiging. Een lijst die betekenisvol blijft doordat je er moet in raken. “Zodra je naar 500 of 1000 nummers gaat, verwatert de urgentie. Een top 100 is heilig. Als je daarin komt, ís dat iets. En dat maakt de lijst zo geloofwaardig.” Daarnaast is de schaal ongezien: tienduizenden stemmen, elk jaar opnieuw. Geen redactie die tussenbeide komt. Geen algoritmes. Geen manipulatie. De Tijdloze is wat Vlaanderen kiest. 

5. Tijdloosheid is geen vast begrip, het verandert met ons mee 

Wat mensen “tijdloos” vinden, schuift langzaam maar onvermijdelijk mee met de tijdsgeest. Er zijn drie grote categorieën: 

1. De onwrikbare klassiekers 

Pink Floyd. David Bowie. The Smiths. De Beatles... Muziek die de tijd altijd zal trotseren. 

2. De nieuwe tijdloze artiesten 

Denk aan The War on Drugs, Arctic Monkeys, Fleet Foxes of Kendrick Lamar. Muziek die niet per se oud is, maar wel diepgang, emotie en een universele snaar heeft. “Tijdloosheid is geen genre, geen leeftijd. Het is een gevoel.” 

3. De fenomenen van een jaar 

Songs die pieken door een film, serie, hype op TikTok of cultureel moment. Soms blijvend, soms kortstondig. Denk bijvoorbeeld aan “Dreams” van Fleetwood Mac dat in 2020 uit het niets opnieuw razendpopulair werd door een virale video op TikTok. Hetzelfde geldt voor “Running up that hill” van Kate Bush dat een nieuw leven kreeg in de Netflix-reeks Stranger Things. 

6. Jong en oud samen in één lijst: het meest unieke aspect van De Tijdloze 

Waar de muziekwereld steeds meer fragmenteert, jongeren op TikTok, oudere luisteraars bij classic stations, slaagt De Tijdloze erin om alles weer te verenigen. “Je hebt achttienjarigen die stemmen op The Smiths, en vijftigplussers die stemmen op nieuwe artiesten. Dat is uitzonderlijk in een tijd waarin muziekconsumptie zo versnipperd is.”Hierdoor ontstaat iets wat haast nergens anders nog bestaat: een gedeeld cultureel referentiekader. Popmuziek bestaat inmiddels meer dan zeven decennia. Dat betekent dat drie generaties tegelijk kunnen meestemmen, en dat doen ze. 

7. Een 360°-ervaring: van radio naar tv, locaties, documentaires en community 

De Tijdloze is vandaag niet langer één dag radio. Het is een universum dat VRT-breed leeft. 

• De Tijdloze Radio: een digitale zender die het hele jaar evolueert. 

• De Tijdloze Live: evenementen, dit jaar De Tijdloze Tribute Festival in Oostende.  

• De Tijdloze Canon: een langdurige, inhoudelijke verdieping in boekvorm. 

• Documentaires en reeksen op VRT Canvas en VRT MAX: die de verhalen achter de songs uitdiepen. 
   

Jan Van Biesen: “De Tijdloze is zelfs binnen VRT een van de sterkste mobiliserende projecten. Het verenigt makers én publiek. Het geeft energie om verhalen te vertellen, muziek te tonen, mensen te verbinden.” 

8. Waarom dit zoveel impact heeft en waarom dat niet verdwijnt 

Muziek raakt iedereen. Er bestaan weinig of geen mensen die niets met muziek hebben. Het is emotie, identiteit, herinnering. De Tijdloze bundelt dat in een collectief moment. “De motivatie bij de stemmers is gigantisch. Dit is geen vrijblijvende poll. Dit is persoonlijk. Mensen wikken en wegen hun stemmen. En dat voel je.” De lijst weerspiegelt zowel onze tijdsgeest als onze wortels. Ze toont waar we vandaan komen, waar we nu staan en waar we als samenleving waarde aan hechten. 

9. Heeft De Tijdloze ooit zijn houdbaarheidsdatum? 

Kort antwoord: nee. “De Tijdloze ís tijdloos. Het einde is nog lang niet in zicht. Zolang mensen behoefte hebben aan muziek, aan verbondenheid en aan rituelen, blijft dit relevant.” En misschien is dat wel het meest betekenisvolle. In een wereld die steeds sneller draait, geeft De Tijdloze ons één dag per jaar om samen stil te staan bij wat blijft. 

De Tijdloze Countdown start vrijdag 26 december op beide radiozenders, live vanuit Oostende en ook te volgen op VRT MAX. Op woensdag 31 december wordt De Tijdloze 100 uitgezonden op De Tijdloze Radio en Studio Brussel.