Onbekend televisie-interview met René Magritte duikt op in VRT-archief

“Voor zover wij weten, bestaat er geen ander televisie-interview met Magritte in onze collectie,” zegt Thomas Eyskens van VRT Archief. “Waarom het zo lang onontdekt bleef? Op de een of andere manier is het al die jaren onder de radar gebleven. We vermoeden dat er gewoon nog nooit iemand naar gezocht heeft. Het lijkt effectief de eerste keer dat het uit de filmdoos gehaald is. Je moet weten: ongeveer 40% van de filmcollectie van VRT is momenteel gedigitaliseerd. Dat gaat vooral over materiaal van de nieuwsdienst en algemene programma’s.” 

Sensationele vondst

Het interview werd destijds uitgezonden in zwart-wit, aangezien kleurentelevisie nog niet bestond in België. Jan Walravens, schrijver en kunstkenner, werkte in de jaren ’50 en ’60 mee aan tal van kunstprogramma’s bij de publieke omroep.  

Thomas Eyskens had contact met Katrien Vanhamel, docent Nederlands aan de Sorbonne in Parijs, en Hans Vandevoorde, sinds februari op emeritaat als professor Nederlandse literatuur aan de VUB. Zij werken aan een tentoonstelling over Jan Walravens voor het FeliX Art & Eco Museum. In Walravens’ archief stootten ze ook een link naar het interview met Magritte. 

Katrien Vanhamel: “We maken een tentoonstelling voor het Felix Art en Eco Museum over Jan Walravens als kunstcriticus tussen 1945 en 1965. In het pas door het Letterenhuis verworven archief van de schrijver bleek de geschreven voorbereiding door Magritte van een interview bewaard. Het is een interview dat hij ooit voor een publiek van 400 man hield in opdracht van de Vereniging voor het Museum van Hedendaagse Kunst van Karel Geirlandt. De vondst van die tekst is op zichzelf al sensationeel want het interview, dat ooit door Walravens tot een Nederlandse versie is bewerkt, werd voor de Écrits complets opnieuw vertaald naar het Frans! 

“In Walravens’ schriftjes staat netjes genoteerd dat hij Magritte indertijd interviewde op 24 november 1961, mét uitzenddatum: 7 december 1961,” vult Thomas Eyskens aan. “Op basis daarvan vond ik de filmfiche terug en konden we nagaan of de film nog aanwezig was. En dat was het geval. Ik besefte meteen dat dit een belangrijke vondst was. Het interview was nog niet gedigitaliseerd, tot nu dus.”   

Hans Vandevoorde: “Walravens maakte uitzendingen voor de radio vanaf 1945, maar ging vooral vanaf de tweede helft van de jaren vijftig intensief voor het medium werken, zowel met besprekingen van literatuur als van kunst. Ook voor de televisie ging hij toen aan de slag, vooral met interviews voor Tienerklanken. Hij schreef daarvoor creatief uitgewerkte scenario’s, die we ook in zijn archief hebben teruggevonden. Ze vormen een mooie aanvulling op zijn werk voor kranten en tijdschriften. Ongelofelijk wat die man allemaal bijeen geschreven heeft in zijn korte leven! Wat hij betekent heeft voor de beeldende kunstenaars belichten we in de tentoonstelling.” 

Thomas Eyskens: ”Naar aanleiding van de vondst zijn we ook in ons fotoarchief gedoken, waar we enkele foto’s van René Magritte en Jan Walravens terugvonden. Het moment is dus niet alleen gefilmd, maar ook vastgelegd op beeld. Tussen 1945 en 1963 gaf de omroep het tijdschrift De Radioweken uit, later hernoemd tot De Radio- & Televisieweken. Ook daarin vonden we een aankondiging van de uitzending in het cultuurprogramma Actueel.” 

“Wie weet wat er nog allemaal verborgen ligt in onze filmcollectie?” besluit Thomas Eyskens. “Als we verder kunnen digitaliseren en ontsluiten, botsen we ongetwijfeld op nog meer vergeten parels.”

De expo over Jan Walravens in FeliX Art & Eco Museum in Drogenbos opent op 6 december 2025 en loopt tot 5 april 2026.

Uniek audiovisueel erfgoed

Het VRT-archief vormt een essentieel onderdeel van de publieke omroep en fungeert als een venster op het leven in Vlaanderen sinds 1931. Met een rijke collectie van radio- en televisie-uitzendingen, muziekopnames en foto’s, waarvan 92% digitaal beschikbaar is, biedt het een unieke toegang tot het audiovisuele erfgoed van de regio. Met behulp van spraak-naar-tekst technologie, tekstherkenning en automatische samenvattingen worden de archieven verrijkt en toegankelijker gemaakt voor programmamakers, onderzoekers en het brede publiek.  

“Bij VRT Archief ondersteunen we niet alleen de creatie van nieuwe programma’s en reeksen, maar spelen we ook een belangrijke rol in het onderwijs. Denk maar aan het VRT MAX Leer Mee op VRT MAX of aan Het Archief voor Onderwijs van meemoo, waardoor leerkrachten en leerlingen ons archief kunnen gebruiken in de klas,” aldus Kathleen Bertrem van VRT Archief. “Via platformen zoals VRT MAX en hetarchief.be wordt het archief bovendien opengesteld voor iedereen, waardoor het bijdraagt aan maatschappelijke betrokkenheid, educatie en het collectieve geheugen van Vlaanderen. Ook op ons kanaal VRT Heimwee op YouTube, Facebook en TikTok delen we met succes heel wat nostalgische content.”