Dag op dag

In #dagopdag duiken we in het rijke VRT-archief. 

Twee maanden oud was de Vlaamse televisie op 31 december 1953, dag op dag 68 jaar geleden. Met de wensen en goede voornemens Paula Sèmer en vele andere televisiemakers en -coryfeeën tellen we af naar het nieuwe jaar.

Hiermee nemen we ook afscheid van deze archiefreeks #dagopdag

Een kerstkalkoen, kreeft, oesters, champagne en cadeautjes, het blijven de ingrediënten voor een gezellige kerst. Ook zo op 24 december 1969: het BRT-journaal ging op pad om de laatste kerstvoorbereidingen te filmen. Een kerst in zwartwit uit het VRT-archief.  

Deze unieke beelden van ‘Kulderzipken’ vonden we in ons archief. In het programma ‘Sleutel’ van 19 december 1996 neemt Paul Codde je mee naar de set van het televisiesprookje over de avonturen van Koning Jozef, Koningin Angina, Prinses Prieeltje en andere kleurrijke figuren. Een hele uitdaging voor onze kleedsters, schminksters, setdressers en andere collega’s! (Her)bekijk reeks één en twee via VRT NU: https://www.vrt.be/vrtnu/a-z/kulderzipken/ #vrtdagopdag

Waar was jij op 15 december 2001? Misschien stond je in een rij aan te schuiven om een van de eerste euro-minikits te veroveren. In ons archief vonden we beelden terug van toen. 

Luistertip: in de Radio 1-podcast ‘Het Mirakel van Schuman’ ontdek je waar komt het woord ‘euro’ precies vandaan komt: https://radio1.be/radio-1-lanceert-gloednieuwe-podcast-het-mirakel-van-schuman #vrtdagopdag

Ketnet, nws nws nws, VRT Taal en Vandale zijn op zoek naar de woorden van het jaar. Zeggen articulatorische kenmerken, het harde verhemelte, een idyllische stemming, kristalfabriek, eenieder u nog iets? Het woord van het jaar bestond in 1962 nog niet, maar volgens ons maakten deze woorden zeker een kans. 

In een reportage van "Vrije tijd mozaïek" van 9 december 1962 zien we hoe de jonge sportcommentaren Fred De Bruyne en Rik De Saedeleer met die tongtwisters aan de slag gaan, tijdens een dictieles in het conservatorium van Mechelen. 

Aan deze #dagopdag hangt trouwens een geurtje, een azijngeurtje! Boosdoener is het azijnsyndroom, een chemisch proces in de filmpellicule waardoor een azijngeur ontstaat, de film gaat krullen en krimpen en wordt daardoor onafspeelbaar wordt. Om de film te redden maakte het VRT-archief in 2010 een kopie van de film waardoor we nog kunnen genieten van dit unieke tafereel. Voor de conservering van aangetaste film werkt VRT Archief ondertussen al vele jaren samen met meemoo, het Vlaams instituut voor het archief.

Precies 60 jaar geleden op 1 december 1961 werd de voorrang van rechts ingevoerd. Tot dan waren er geen voorrangsregels. In 1960 waren er nog bijna 2000 verkeersdoden. Deze nieuwe regels moesten dat aantal naar beneden halen. Het Journaal ging naar Brussel, Gent,  Antwerpen en Brugge en vroeg de mensen er naar hun mening over de nieuwe regels. Uit de archieven van Het journaal.

We zijn in 1964. Op de luchthaven in Zaventem landt Will Ferdy die terugkomt uit de Verenigde Staten en Canada waar hij voor Vlaamse emigranten optrad. Het ontvangstcomité oogt bijzonder indrukwekkend. Will Ferdy wordt opgewacht door zijn Italo-Belgische collega’s Salvatore Adamo en Rocco Granata . Echoreporter Bob Van Bael interviewt hen. (Echo, 28 november 1964)

Op 14 november 2021 werd in Beersel het Huis van Herman Teirlinck heropend als cultuurcentrum. In #vrtdagopdag keren we terug naar 1971. Regisseur Roland Verhavert maakte toen opnames voor de langspeelfilm 'Rolande met de bles', naar het boek 'De 40 brieven van Rolande' van Herman Teirlinck. Het is één van de eerste Belgische films die in kleur werd gedraaid, waardoor de productiekost plots zowat verdrievoudigde.

Fragment uit Première-Magazine, 21 november 1971 .

“Never judge a book by its cover”.
In de jaren twintig van de vorige eeuw verscheen het allereerste Snoecks jaarboek. De Groote Snoeck’s Almanak 1925 stond vol verhalen en was de literaire variant van de ‘kleine blauwe’ landbouwersalmanak die al sinds de achttiende eeuw werd uitgegeven. De bekendheid kwam er vooral door de erotische foto’s. Maar je kon het - naar analogie met dat andere blad -  ook kopen omwille van de artikels. Wist je dat vele grote pennen ooit een bijdrage leverden? 

Reportage uit Zoeklicht van 17/11/1971

“Tegenwoordig moet je jodelen en bokkensprongen maken als je werk vindt.” In deze reportage van 10 november 1985 ontmoeten we schrijver Herman Brusselmans op de Boekenbeurs. Ons land zat toen in een crisis en telde ruim 60.000 werklozen. Brusselmans stelt zijn roman ‘De man die werk vond’ voor. Het boek vertrekt vanuit de stelling dat de mens is gemaakt om te sterven, niet om te werken. 

Op de boekenbeurs van 1985 ontmoetten we Tom Lanoye die er zijn eerste verhalenbundel komt voorstellen. Piepjong is hij al helemaal de performer en kleine zelfstandige Lanoye zoals we die vandaag kennen. Ga mee terug in de tijd met “Wie schrijft die blijft” van 5 november 1985. #vrtdagopdag. Meer over de boekenmaand bij de VRT lees je op https://www.langzullenwelezen.be/nieuws. 

November is boekenmaand bij de VRT. In deze #vrtdagopdag keren we daarom terug naar de Boekenbeurs van 1977. Op 2 november ging het jongerenmagazine Tip Top er op bezoek. Ze ontmoetten de toen 29-jarige en nu internationaal vermaarde kunstenaar Jan Vanriet, die de illustraties verzorgde van Dick Walda’s boek “Sjaantje Drunenkruid”. Jan Vanriet was één van de getuigen in de docureeks “ Kinderen van het verzet”

Vandaag vieren we feest, want de Vlaamse televisie wordt 68 jaar! Wist je dat de Vlaamse televisie een petekind heeft? Ze heet Marleen Daenen en werd geboren op 31 oktober 1953 om 20 uur, net toen onze televisie-uitzendingen startten. Op haar vijftiende verjaardag kwam ze op bezoek in het toen gloednieuwe omroepcentrum aan de Reyerslaan. Daar ontmoet ze ondermeer Chris Lomme die voor een opname in prinsessenkleren is gehuld. Tienerklanken het programma voor “tieners en twens” was er die dag bij. #vrtdagopdag

Toen de Vlaamse televisie 65 werd was ze op bezoek. Lees hier het verslag van die dag. 

31 oktober 1953  was de startdag van de Vlaamse televisie. Omdat slechts een paar honderd kijkers die avond konden kijken, doken we in ons archief om die avond naar aanleiding van 65 jaar televisie te reconstrueren. 

Op dinsdag 12 oktober ging Film Fest Gent 2021 van start. Zoals steeds zet die de filmproductie van eigen bodem in de kijker met o.a. de premières van “Dealer”, “La Civil” en “ Cool Abdoul”. In deze #dagopdag keren we terug naar 1986. Dominique Deruddere neemt zijn eerste langspeelfilm 'Crazy Love' op.  'Crazy Love' is gebaseerd op het werk van de Amerikaanse dichter-dronkaard Charles Bukowski. In 'Crazy Love' speelt Josse De Pauw de meest puisterige rol uit zijn carrière. De film zet voor Deruddere de poorten van Hollywood open, want hij mag er drie jaar later 'Wait Until Spring, Bandini' van John Fante verfilmen.Het filmmagazine Première van 17 oktober 1986 nam een kijkje achter de schermen. #vrtdagopdag

In de jaren '60 was er een populaire televisiequiz ’t Is maar een woord. Het werd gespeeld met twee teams en een stel ongewone woorden. Afwisselend mocht elk team de betekenis van een woord toelichten. Drie leden gaven een verzonnen betekenis, de vierde gaf de echte. Het andere team moest raden wie van de vier de waarheid had gesproken. Een van de vaste spelers was schrijver Louis Paul Boon.

In dit fragment is “Eimat” het gezochte woord. We zijn op dat moment nauwelijks 20 jaar na de tweede wereldoorlog. Alle panelleden hebben die oorlog ook echt meegemaakt. Allusies naar de oorlog zijn dan ook snel gemaakt. Dat resulteert in een macabere humor die niet meer past in het tijdskader van nu.

Mocht het u interesseren: Eimat is het tweede gewas van een stuk hooiland. Het gras dat dus is gegroeid nadat het land vroeger op het seizoen al eens werd gemaaid.

Uitzending van ‘t is maar een woord van 12 oktober 1964.

In het voorjaar van 2022 verschijnt de hedendaagse avonturenfilm ‘Zeppos - Het Mercatorspoor’ in de bioscopen. Deze film met onder andere Carry Goossens als Kapitein Zeppos en Nathan Naenen (WtFOCK) als Benjamin Kurrel is een productie van Eyeworks Film & TV Drama, in coproductie met onder andere Eén. 

In deze #dagopdag van 11 oktober 1968 keren we terug naar de opnamen van de originele VRT-reeks met Senne Rouffaer. Het autopromotieprogramma  ‘Ziet u er wat in?’ bracht toen een bezoek achter de schermen van de opname in Fort 7 in Antwerpen.

‘Kapitein Zeppos’ liep over 3 seizoenen tussen 1964 en 1969 en telt in totaal 31 afleveringen. Je kan de drie reeksen herbekijken* via VRT NU. 

Wist je trouwens dat ‘Kapitein Zeppos’ ook in verschillende andere landen werd uitgezonden? De iconische VRT-reeks viel ook in de smaak in de UK, Australië, Canada, Japan, Zweden, Finland en Nederland.

*: Oude reeksen kunnen intussen verouderde denkbeelden en taalgebruik bevatten. 

Bart Peeters heeft zopas zijn nieuwe album ‘De kat zat op de krant’ voorgesteld. Dat Bart een creatieve duizendpoot is, wisten we al langer. Maar die creativiteit zit ook in zijn DNA. In 1977 ontmoetten we de familie Peeters aan hun ontbijttafel. De jonge Bart en Stijn Peeters waren al populair bij kinderen door hun rol in de jeugdserie 'Bart Bannings'. Ook moeder en vader Peeters en zus Kaat brainstormden erop los. Ze maakten samen een poppenkastvoorstelling voor kinderen. Dit fragment komt uit het jeugdprogramma ‘Tip Top’ en dateert van 5 oktober 1977.

Om 11.10 uur op 2 oktober 1971 stortte een lijnvliegtuig van “British European Airways” neer in een weide in Aarsele, een deelgemeente van Tielt in West-Vlaanderen. Het vliegtuig  was op weg van London naar Salzburg. De 55 reizigers en 8 bemanningsleden kwamen allemaal om het leven. Het is daarmee de 2^e grootste vliegtuigramp in ons land.  Het journaal van 2 oktober interviewde enkele ooggetuigen. 

In 2021 is het heel gewoon en zijn er tal van artiesten, CEO’s, politici die er vlot mee op Instagram gaan. Eind jaren 80 was dat nog anders. “Wat voor de ene kunst is en voor de andere het resultaat van een dronken bui: Tatoeages.” Zo kondigde Manuela Van Werde de reportage aan.  Het jeugdmagazine Kilimanjaro zond op 27 september 1989 een reportage met onderhuidse spanningen uit waarbij ze op bezoek gingen bij de Tattooshop Henk in de rosse buurt in Amsterdam en bij Tattoo Bertje in Oostende. Bekende tattoodragers praten over hun tattoos: Ludo Mariman frontman van de Vlaamse punkgroep The Kids en Barry Hay van de Nederlandse rockband Golden Earring.

In 1972 verschijnt bij De goede pers in Averbode het duizendste naoorlogse nummer van de alombekende Vlaamse Filmpkes. Julien Van Remoortere [1930-2018], die zelf menig filmpje schreef, mag de tweevoudige bedoeling van deze miniboekjes uitleggen. Een reportage uit het cultureel magazine Zoeklicht van 20 september 1972.

Op 17 september 1961 was er de eerste uitzending van Echo, het legendarische human interestprogramma. Volgens het jaarverslag van de BRT van 1961 maakte Echo het mogelijk om onderwerpen die in de dagelijkse jacht van het tv-nieuws niet konden worden opgepoetst en tot sleur gedoemd waren, aantrekkelijker te behandelen. Het was ook het eerste programma waarin gewone mensen aan het woord kwamen. Jan Vanderstraeten, Bob Van Bael, Jan Van Rompaey, Miel Louw, Fred Janssen, Ro Burms en Lambert Jageneau waren de vaste reporters. Ze waren BV’s, voor het woord was uitgevonden. Het programma liep tot 1973 . De geest van Echo leefde nadien voort in programma’s zoals Terloops, Afrit 9, Man bijt hond en Iedereen beroemd.

In 1988 nam Robbe De Hert [1942-2020] zijn achtste langspeelfilm op: Blueberry Hill. De film is gebaseerd op zijn eigen ervaringen in de vakschool in de jaren vijftig. De hoofdrol ging naar de piepjonge Michaël Pas, die naar eigen zeggen de rol kreeg omdat hij het scenario mee naar huis had genomen en zich zo had kunnen voorbereiden. Het was ook het debuut van de Nederlandse Babette van Veen, dochter van de bekende Herman.  Zes jaar later maakte het drietal een vervolg: Brylcream Boulevard. Deze reportage komt uit Filmspot van 16 september 1988.

In het jeugdmagazine Tip Top van 10 september 1968 nam orkestleider Francis Bay de meertalige compositie Da Capo op met het Onze-Lieve-Vrouwkoor van Mechelen. Herken jij weerman Frank Deboosere en muzikant Eric Melaerts als knoorknapen?

Zoals vele andere kinderen ging prinses Elisabeth voor het eerst naar de kleuterschool op 1 september 2004. Goedele Wachters stond haar toen op te wachten aan de schoolpoort voor 'Het journaal'. Ondertussen studeerde Elisabeth ook aan het UWC Atlantic College in Wales, aan Yale en aan de Koninklijke Militaire School in Brussel. In oktober 2021 start ze met haar hogere studies aan het Lincoln College in Oxford. 

Groenten in rare vormen, zelfverzonnen weerspreuken en een met lippenstift getekende weerkaart. Daarmee herinneren we ons Armand Pien [1920-2003], de eerste weerman van de Vlaamse televisie. Op 31 augustus 1990 nam hij afscheid van de kijkers van het weerbericht, omringd door zijn opvolgers Bob De Richter, Frank Deboosere, Georges Kuster en Peggy De Meyer. Pien was gedurende 37 jaar dé weerman van Vlaanderen.

Derde keer goede keer voor ‘De Zwanen van Brugge’. Vier zwanen van kunstschilder Roger Raveel werden in augustus 1971 voor de derde keer in het water van Brugge gelaten, nadat ze eerder waren verdwenen. De zwanen werden geïnterpreteerd als een aanklacht tegen de vervuiling van het water. Raveel zelf gaf toe dat dat niet de oorspronkelijke bedoeling was. Voor hem waren de zwanen een puur poëtisch element. We duiken in de reportage van ‘Zoeklicht’ van 19 augustus 1971.

Op 15 augustus 1969 stierf Frank Lateur, beter bekend als de schrijver Stijn Streuvels, op 97-jarige leeftijd. Samen met Ernest Claes en Felix Timmermans vormde hij ‘de grote drie van de Vlaamse literatuur’. In 1962 kreeg Streuvels de ‘Prijs der Nederlandse letteren’ voor zijn oeuvre. In 2021 vindt die feestelijke uitreiking niet plaats, na een controversieel bericht van de Nederlandse schrijfster Astrid H. Roemer over de beruchte Decembermoorden van 1982 in haar geboorteland Suriname. In deze #dagopdag blikken we terug op de ‘in memoriam’ van Streuvels uit het journaal van 15 augustus 1969.

De cameraploeg van ‘1000 zonnen en garnalen’ beklom op 14 augustus 2001 de VRT-zendmast in Egem. Deze 315 meter hoge zendmast moest dringend herschilderd worden. Hoe is het daarboven? En wat als je uitschuift? De schilders zien vooral op tegen de klim die tot een uur kan duren.

In 1968 won Louis Neefs de Olympiade van het Lichte Lied met het nummer 'Iris'. Na zijn terugkeer uit de Griekse hoofdstad Athene werd hij opgewacht door reporter Jan Van Rompaey van ‘Echo’. En Neefs zou Neefs niet zijn als hij niet fijntjes opmerkte dat er geen Belgische journalisten in Griekenland aanwezig waren. Hij zong het winnende lid in het Nederlands en het Engels, maar studeerde ter plekke ook een Grieks lied in.

Echo 10 augustus 1968

‘1000 zonnen en garnalen’ bracht op 9 augustus 2000 een bezoek aan het ambachtelijke babelutten-atelier van de gebroeders Verheecke. De babelutte is een snoepje dat intens verbonden is met de Vlaamse kust. Het is een creatie van ‘Moeder Babelutte’ Rosalie Desmedt uit Heist. Zij heeft het oude recept van boterbabbelaars met kandijsiroop en boter nieuw leven ingeblazen. Het snoepje was een zoet en calorierijk tussendoortje dat de vissersvrouwen in koperen ketels maakten voor hun zeemannen. Die mannen stopten de snoepjes tijdens zeetochten achter hun kiezen om de zoute zeelucht te camoufleren en extra energie op te doen. In 2002 stopte de familie Verheecke met de productie van babelutten.

In Tienerklanken van 3 augustus 1963 maken Frans Romeyns en Hugo Van den Berghe kennis met de nieuwste hoop van het Vlaamse lied, Johnny White. Hij stelt er zijn eerste plaat ‘Pretendo’ voor. Zijn grootste hit zal White in '71 scoren met 'Verloren hart, verloren droom', waarmee hij derde werd in Canzonissima, na Nicole & Hugo en Ann Christy.   Verloren hart, verloren droom, werd in 2003 opgenomen in de Eregalerij van Radio 2. Johnny White overleed  in 2014. 

1 augustus 1993. Het is 9.00 uur en kleine Robin zit klaar om naar ‘Samson & Gert’ te kijken. Plots verschijnt er een korte generiek van Het journaal. Een ernstige man vertelt dat de koning de avond ervoor in Spanje is overleden. Voor Robin lijkt het nieuws een eeuwigheid te duren, maar in werkelijkheid lazen Alberto Vermicelli en de Burgemeester enkele minuten later al de gedichten van kinderen voor. ‘Samson & Gert’ was die dag wel het enige reguliere programma dat overdag werd uitgezonden.

De snelheidscontrole met radartoestellen werd in België ingevoerd vanaf 1 augustus 1970. De eerste toestellen waren van het Zwitserse merk Multanova. Op de vooravond van de invoering maakte journalist Vic Lories voor Het journaal een reportage over het nieuwe toestel. Luitenant Vernaillen van de toenmalige Rijkswacht legt de werking uit.

Het meerdaagse theater- en muziekfestival Theater Aan Zee (TAZ) is een diepgewortelde traditie in Oostende. In 2001 breidde TAZ uit van 6 naar 9 dagen, van 28 juli tot en met 5 augustus. Het festival werd toen geopend door de ‘Snarenfanfare’. Reinhard Vanbergen (Das Pop) en Guido Schiffer selecteerden 25 muzikanten, waaronder violisten, mandolinespelers, gitaristen en percussionisten. Samen trokken ze als een gelegenheidsensemble door de straten van Oostende. We blikken terug op het verslag van de openingsstoet uit Het journaal van 28 juli 2001.

Op 27 juli 1985 was het feest bij de toenmalige BRT. Nonkel Bob (Bob Davidse) vierde zijn 30-jarige carrière als ‘Nonkel des Vaderlands’. Dat deed hij in goed gezelschap tijdens een grote televisieshow met bekende gasten. Op het einde van de show verschenen de vier ‘tv-tantes’ op het podium: Tante Paula (Paula Sémer), Tante Ria (Mimi Peetermans), Tante Lieve (Lieve Simoens) en Tante Terry (Terry Van Ginderen). Samen zongen ze ‘Kom toch eens kijken’, de televisietune van het gelijknamige kinderprogramma.

21 juli 1969 was een heel bijzondere dag. We vierden toen de nationale feestdag in België en als kers op de taart won Eddy Merckx zijn eerste Tour de France. Ook de allereerste maanlanding vond die dag plaats. Een kleine stap voor de mens, een grote stap voor de mensheid. Al leek het vuurwerk in Overmere-Donk voor sommige Vlamingen nog nét iets indrukwekkender.

In Het journaal van 19 juli 1969 ging journalist Etienne Van Den Bergh op zoek naar de oorzaken van en oplossingen voor zeeziekte. Het is een evenwichtsstoornis waarmee alle matrozen te maken krijgen. Al in 1969 experimenteerde de zeemacht met een speciale installatie — die zo uit het labo van Professor Gobelijn lijkt te komen — om te ontdekken of iemand vatbaar is voor de ziekte.

Vandaag nemen we je mee naar Blankenberge op 15 juli 1972, met sfeerbeelden van een gezellige zomerdrukte.  #vrtdagopdag